Անկախության, հայրենասիրության և դեմագոգիայի մասին

Էսօր առավոտվանից հայտվել եմ ֆեյսբուքահայության ուշադրության կենտրոնում, որովետև երեկվա գրառմանս տակ ծավալված քննարկումների ամբողջությունից ֆեյսբուքյան օգտատերերից մեկը չէր ալարել ու սքրինշոթ էր արել հրապարակավ գրված մեկնաբանություններից մեկը ու ընդգծելով ընդհանուր մտքից մի նախադասություն (Ես ընդհանրապես անկախության կողմնակից չեմ ու ուզում եմ Սովետը վերականգնվի) հրապարակել էր իր էջում, մի բան էլ իր կողմից «համեմելով», որ Blog News-ի խմբագրերից մեկը ԴԵՄ է անկախությանը։

Ու դուք տեսնեք իչպիսի կրքե՜ր, ինչպիսի՜ հայտարարություններ ու ռեպլիկներ այդ մտքի հեղինակկի հասցեին, հասան նրան, որ ինձ սրբապղծության մեջ մեղադրեցին (գլուխները պատով տվեցին)։ Հիմա ինչի մասին եմ ուզում խոսել ես։ Բնականաբար չեմ պատրաստվում ոչ ներողություններ խնդրել, ոչ արդարանալ, ոչ էլ առավել ևս հակադարձել։ Իրականում, այդ քննարկումներ պարզ ցույց տվեցին առկա խորը հասրակական մի խնդիր. մեր հասարակության մի շերտ կամ կտրված է իրականությունից, կամ էլ չունի էլեմենտար պատկերացում անկախություն ասվածի մասին։

Փորձեմ իմ բառերով սահմանել, թե ինչ է անկախություն ասվածը. Անկախ պետութուն ու պետականություն ունենալու համար պետական տվյալ գոյացությունը պետք է չունենա ուղղակի կախվածություն այլ պետություններից ու աշխարհաքաղաքական միավորումներից, այն աստիճանի կախվածություն, որը ստիպի տվյալ պետությանը թեկուզ երբեմն անտեսել սեփական շահերը կամ ենթարկվե դրսից եկող կարգադրություններին։
Հիմա հատուկ այն մարդկանց համար, ովքեր կարծում են, թե Արամ Մանուկյանի կարդացած լոլոն, որ անկախության հռչակագիր է կոչվում, արդեն իսկ բավարար է անկախ լինելու համար, բերեմ պարզ օրինակներ, որ դա այդպես չի։

— մենք անկախ չենք տնտեսապես, քանի որ մեր տնտեսության մեծ մասը հանդիսանում է տարբեր արտասահմանայն ընկերությունների մասնավոր սեփականության (հիմնականում Ռուսաստանի),
— մենք անկախ չենք ռեսուրսապես, քանի որ շրջանառվող ապրանքների 80 տոկոսը մենք ներկրում են ու բավական է, որպեսզի Վրաստանը փակի իր սահմանը 1 ամսով ու դա մենք մեր կաշիների վրա կզգանք, էլ չասեմ, թե ինչ կլինի, եթե ինչ ինչ պատճառներով Ռուսաստանը թարսվի հետերս, ինչպես դա եղավ Վրաստանի պարագայում
— մենք անկախ չենք աշխարհագրապես, որովհետև հանդիանում ենք անկլավ և չունենք ելք ոչ դեպի ծով, ոչ էլ տարածաշրջանում առկա որևէ լուրջ առևտրատրանսպորտային հանգույցի

— մենք անկախ չենք քաղաքականապես, այլապես մեզ չէին կանգնեցնի 94-ի Կիրովաբադի դրաասների առաջ, այլապես մեզ վրա մատ թափ չէին տա ու չէին ստիպի աղանդների օդերը բացել և այլ բազմաթիվ օրինակներ։ Ու անկախ չեն հատկապես մեր արտաքին ու ներքին քաղաքականություն կերտողները, որովհետև բոլ է պետդեպի մի մատի շարժումը, և նրանց բանկային հաշիվները կսառեցվեն աշխարհի բոլոր բանկերում։
— մեննք անկախ չենք նույնիս մշակությաին առումով, որովհետև ցավոք սրտի, վերջին քսան տարում որևէ բան այս ոլորտում էլ չի ստեղծվել, այլ անընդհատ ներկրվել է։

Ու էսքանով հանդերձ, ես ասում եմ ոչ ես նման «անկախության» կողմանկից չեմ, բայց դա չի նշանակում որ ես դեմ եմ անկախությանը ընդհանրապես, ուղղակի քաջ գիտակցում եմ, որ իրական անկախության մասին մտածելու համար մենք պետք է առնվազն մի 15 անգամ ավելի շատ բնակչություն ուենանք ու ուժեղ գաղափարա-բարոյական հենք, ինչի համար տասնամյակներ են պետք։ Իսկ որպեսզի մենք ունենանք այդ տասնամյակները ու աժել-բարգավաճելու հնարավորությունը, մենք պետք է երաշխավորված լինենք արտաքին ու ներքին վտանգներից, ինչը կարող է տալ միայն ԽՍՀՄ պես առողջ կոնգլոմերատի մաս կազմելը։
Եկանք հասանք հայրենասիրությանը։ Էսքան թերություններով հանդերձ, մեկ է, Հյաստանն իմ տունն ու հայրենիքն է ու բացի զուտ աբստրակտ բարոյական պարտքից, ես ժամանակին տվել եմ զինվորական երդում, որը պիտանելիության ժամկետ չունի ու ինչպես աղջկան կսիրեի իր ողջ թերություններով հանդերձ, այնպես էլ հայրենիքս եմ սիրում, իսկ լավ ապագայի տեսիլքը ամենքի մոտ տարբեր կարող է լինել, ինչը չեն հասկանում որոշ ֆեյսբուքահայեր, ովքեր բարբաջելով ազատության մասին, սկի ի վիճակի չեն համակերպվել դիմացինի կարծիք արտահայտելու իրավունք հետ։
Համենայն դեպս, ես գոնե գիտեմ, որ ի տարբերությունու որոշ դեմագոգների, անգամ այս արատավոր «անկախության» համար ես ավելի շատ բան արած ունեմ, քան ուղղակի ֆեյսբուքում եռագույնի և վերև պարզած բռունցքների նկարներ դնելը։ Էսքանը։

Չորս ամենավտանգավոր երևույթները, որոնք կարող են կործանել մեզ

Ցանկացած պետության պետականության հիմքում ընկած է այդ պետության հասարակությունը. որքան ավելի միավորված ու առողջ է հասարակությունը, այնքան ավելի կայուն ու ազատ է պետությունը։ Միևնույն ժամանակ, ցանկացած հասարակությունը ընթանում են տարաբնույթ գործընթացներ, որոնք միշտ չէ, որ նպաստում են հասարակության առողջացմանն ու զարգացմանը, իսկ հաճախ էլ ամբողջովին հակառակ ազդեցություն են ունենում։ Ուզում եմ խոսել մեր հասրակությունում առկա չորս երևույթների մասին, որոնք ըստ իս, մեծագույ վտանգ են ներկայացնում ինչպես մեր հասարակության, այնպես էլ առհասարակ պետության ու պետականության համար։ 

Հերի´ք է հերձեք մեր կրթությունն ու գիտությունը պարոն Աշոտյան

Երեկ բարձր ջերմություն ունեի ու տանն էի մնացել, ուստի առիթից օգտվեցի և վերջին մի քանի ամսվա մեջ առաջին անգամ որոշեցի հեռուստացույց նայել։ Վայ էդ որոշելուս, որովհետև հենց միացրեցի հեռուստացույցը, երկնագույն էկրանից ինձ սկսեց նայել մեր ԿԳ ամենայն պաթոլոգաանատոմ չաղ և բախտավոր դեմքը, ով փորձում էր բացատրել, թե ինչ հսկայական քայելրով է առաջ գնում եմր ԿԳ-ն ու ինչ մարտահրավերներ ունենք։ Դե հաղորդման վերջում էլ հաղորդավարը շատ խելացի տեսքով ամփոփեց, որ մեր ԿԳ ոլորտի հիմնական խնդիրը նրանում է, որ ուսման վարձերը դեռ եվրոպական ստանդարտների չեն հասել, բայց դե դա հասկանալի է, որովհետև առկա սոցիալական վիճակում դա անարդար կլիներ։ Ու այ էդ պահին ես էլ չդիմացա։

Ակտիվիստ, ցուցարար ու ընդդիմադիր դառնալու նոր մոդայի մասին

Մաշտոցի պուրակի էպոպեան իր բոլոր դրական կողմերով ունեցավ նաև մի շարք բացասական հետևանքներ, որոնցից մեկի մասին էլ կխոսեմ ստորև։ Մասնավորապես, ուզում եմ անդրադառնալ ինչ որ նոր «մոդայիկ» տենդենցի, երբ ով չի ալարում արդեն մի այլ կարգի թույն ակտիվիստ դեմք, ակտիվ ցուցարար ու ոչ համակարգային ընդդիմադիր/հեղափոխական ա պատկերացնում։ Իրականում որքան մարդ կա, այնքան էլ պատճառ ու դրդապատաճառ կա, յադ իսկ պատճառով չեմ ուզում, որ տպավորություն ստեղծվի, թե բոլորին բերեցի ու մի մակարդակի վրա դրեցի։ 

Իսկ սադրիչները մեզանից անպակաս են

Երե էնքան հոգնած էի, որ ի վիճակի չէի անդրչադառնալու Հարսնաքարի միջադեպերին, բայց էսօր անպայման ուզում եմ անել դա, քանի որ զգում եմ, որ ոնց որ թե նախոր գրառումներիս որոշ կանխագուշակումներ և մտավախությունների իրականանում են, բայց սկսենք հենց սկզբից ու սկզբնապատճառից։

Բախում կարող էր ընդհանրապես չլիներ, եթե երկուստեք չլինեին սադրիչներ ու հիմարներ։ Նախ, ամենամեծ մեղավորը երեկվա բախման մեջ հենց Նեմեցն է։ Ես չեմ հասկանում, թե որ օրգանով պետք է մտած մարդը, որ իմանալով, թե ինչպես է տրամադրված իր հանդեպ հասարակությունը, իմանալով, որ այդ օրը սպանված բժշկի մահվան յոթն է, իմանալով, որ տեղի է ունենալու մոմավառություն Հարսնաքքարի դիմաց, էլի գա ու խցկվի հենց էդ Հարսնաքարը։ Մի՞թե Նեմեցը չէր հասկանում, որ առանց իր լուսավոոր կերպարի ներկայությն էլ կրքերը շիկանալու էին։ Ու առավել ևս, մի՞թե Նեմեցը չհասկացավ, որ ՉԻ ԿԱՐԵԼԻ օրենք խախտել, առավել ևս իրեն, առաավել ևս հիմա, առավել ևս մարդ ծեծելո/խփելով, առավել ևս հարյուրավոր մարդկանց աչքի առաջ։

Չեմ մեղադրում Ռոբերտ Քոչարյանին մարտի 1-ի համար, մեղադրում եմ Լևոն Տեր-Պետրոսյանին. Գոռ Վարդանյան

Ժող, մի հատ նենց բոմբած հարցազրույց եմ կարդացել 1in.am-ում ամենայն հայոց Չակ Նորրիս՝ Գոռ Վարդանյանի կատարմամբ, որ պարզապես չեմ կարա չմեջբերեմ դրա ամենավեհ մտքերը։ՃՃՃՃ

«Մարտի 1-ին մարդկանց ամբոխ էր հավաքված, ովքեր ուղղորդվում էին մի ուժից, ես մարտի 1-ի հետ կապված մեղադրում եմ Լևոն Տեր-Պետրոսյանին, քանի որ նա կարող էր գալ, կանգնել և կանխել, և սա նրան ավելի մեծ համբավ կբերեր: Քաղաքը ավերեցին, ինչո՞ւ Լևոն Տեր-Պետրոսյանը չեկավ, չկանխեց, միայն նա կարող էր գալ, կանխել, նա իմ աչքից ընկել է: Ես նրան որպես առաջին նախագահ շատ հարգում էի, բայց այս քայլով նա ահագին ընկավ իմ աչքից»:

«Ասում ենք՝ ժողովրդին ծեծում են, կրակում են, բայց նույն ժողովուրդը մեծամասամբ գյուղերից եկած նարկամաններ էին, ես նրանց դեմքով եմ ճանաչում: Խորհուրդ կտամ նայեք միտինգավորների կոշիկներին…»:

«Ռոբերտ Քոչարյանն այդ ժամանակ պատասխանատու էր երկրի անվտանգության համար, քաղաքի կարգ ու կանոնի համար»։

Երիտասարդությունը քանի գնում, էնքան ավելի է դոդանում

Նոր բուռն բանավեճի մեջ էինք մեր երեխեքով, իսկ քննարկման թեման ընդունելության քննություններն էին։ Մասնավորապես, ինձ փորձում էին համոզել, որ նոր թեսթային համագարգը անհամեմատ ավելի բարդ է քան մինչ այդ եղած քննական մեխանիզմը։ Սաղ հարցը նրանում է, որ ես երկու եղանակով էլ հանձնել եմ ընդունելության քննություններ՝ 2004-ին և 2009-ին ու կարող եմ ռեալ փորձովս համեմատություններ անել։ Սկզբում կանեմ համեմատությունները, հետո ավելի կխորանամ բուն խնդրի մեջ։

Նախ, եթե 2004-ին ես դեռ նոր էի ավարտել դպրոցս ու առանց պատրաստվելու կարողացա 35 բալ հավաքել ընդունելության երեք քննությունների արդյունքում, ապա 2009-ին ես արդեն 5 տարի է ինչ ավարտել էի դպրոցս ու բնավ ժամանակ չէի ունեցել նորից վերհիշել սովորածս, սակայն արդեն թեստային համակարգով քննվելով ես հավաքեցի 42.5 բալ, ըստ այդմ զբաղեցնելով իմ ֆակուլտետի դիմորդների ցուցակում երկրորդ տեղը։

Անդրանիկ Նիկողոսյան՝ մեր օրերի Մյունհաուզենը

Հազիվ մոռացել էինք Պուտինի ակումբների պատմությունը ու թվում էր թե էլ երբեք մեր տեղակատվական դաշտում առիթ չի լինի հիշատակել Մեդվեդևի մեդալակիր, հայ-ռուսական բարեկամության ջատագով, ու ընդհանրապես՝ գիգանտ միսլի ու ատեց առմյանսկոյ դեմոկռատիի հանդիսացող Անդրանիկ Նիկողոսյանի անունը, մեկ էլ հոոոոոպ…պատմեմ սկզբից։

Ուրեմն ժող ջան, նենցա ստացվել, որ մի երկու անգամ մասնակցել եմ ԱՊՀ մասշտաբի երիտասարդական ծրագրերի ու քիչ թե շատ իրազեկ եմ այս ոլորտի անցուդարձից, ինչպես նաև ներգրավված կազմակերպություններից, առանցքային անհատներից, ինչպես նաև ակնկալվող նախաձեռնություններից ու ծրագրերից։ Հիմա էս տարվա սկսից ռուսները ոտ ու ձեռ ընկած ուզում են համամիութենական երիտասարդական կազմակերպություն հիմնադրեն, այդ թվում նաև երիտասարդական պառլամենտ։ Պռոեկտը դեռ նախագծման փուլում է ու կյանքի կկոչվի աշնանը մոտ։ Համենայն դեպս բոլորն այսպես գիտեին, մինչև երեկ ֆեյսբուքում ԱՊՀ երիտասարդական խմբերից մեկում բուռն քննարկումներ չծավալվեցին չարաբաստիկ Նիկողոսյանի ու իր՝ ոչ պակաս չարաբաստիկ օգնական, ոմն Արարատ Ստեփանյանը (վերջինիս անունը արծարծվում էր դեռ Պուտինյան ակումբների պատմության ժամանակ)։

Մեկը չկա՞ էս երկրում, որ օլիգարխներին սաստի

Ժողովուրդը շատ բան կարող է հանդուրժել, շատ բանի հետ համակերպվել, քանի որ բաղկցած է մարդ անատներից, որոնցից յուրաքանչյուրն էլ օժտված է ադապտցավելու քիչ թե շատ զարգացած ունակությամբ։ Բայց գրեթե յուրաքանչյուր անհատ ունի նաև իր արժանապատվության զգացման շեմը, որի տևական ոտնահարումը կարող է անգամ ամենալուռ ու ամենախեղճ մարդուն էլ մի պահ գազազեցնի, էլ չասեմ ժողովրդի մասին։

Հասարակությունը դեռ եռումա Նեմեցի հերոսություններից, դեռ չի մոռացել փակ շուկայի ապականման պատմությունը, իսկ Սամվել Ալեքսանյանը շատպեց էսօրվա ԱԺ նիստից հետո ունեցած իր ճեպազրույցում ևս մեկ անգամ ապացուցել, որ իր նման ցինիկ հանրապետությունում դժվար է գտնել ու որ ինքը խորապես թքած ունի հանրասյին կարծիքի վրա էլ, հանրության վրա էլ, ժողովրդի վրա էլ։ Ես այլ կերպ չեմ կարողանում մեկնաբանել նրա պահվածքը, երբ նա դեռ նախընտրական քարոզարշավից չի հրաժարվում իր չօլիգարխ լինելու մասին հումորից հերիք չի, հիմա էլ դա պարբերաբար թարմացնումա նորանոր տափակ հավելվածներով։

Լիբերալիզմի ու ժողովրդավարության կուռքի ֆիասկոն

Մինչ մենք տարված էին տարբեր ներքին ու արտաքին հասարակական ու քաղաքական, սպորտային ու մշակությին իրադարձություններրով,  աշխարհում և Հայաստանում նույնարմատ ու հույժ կարևոր գործընթաց է զարգանում ու գնալով ակնհայտ դառնում, որը ասես չի նկատվում, կամ եթե նկատվում է, ապա չի գիտակցվում հասարակության լայն շերտերի մեջ։ Թե վերջին ամսվա ներհայաստանյան զարգացումները, թե աշխարհում ծավալված իրադարձությունները հստակ ցույց տվեցին, թե ինչ աստիճան են իրենց սպառել լիբերտարիանական արժեքներու ու շատերի մոտ պաշտանմունքի առարկա դարձած ժողովրդավարության գաղափարը։ Սկսենք մեզանից, վերջացնենք համաշխարհային թրենդով։